अशोक सराफ (Ashok Saraf) (जन्म – 4 जून 1947) हे एक भारतीय चित्रपट आणि रंगमंच अभिनेता आणि विनोदकार आहेत. ते अनेक मराठी भाषेतील चित्रपट आणि रंगमंचावर मुख्य भूमिकेत आणि हिंदी भाषेतील चित्रपट आणि टीव्ही मालिकांमध्ये सहाय्यक भूमिकेत दिसले आहेत. त्यांना पाच फिल्मफेअर पुरस्कार, ‘पांडू हवालदार’ या चित्रपटासाठी महाराष्ट्र सरकारचा पुरस्कार, ‘सवाई हवालदार’साठी स्क्रीन पुरस्कार, ‘मायका बिटुआ’साठी भोजपुरी चित्रपट पुरस्कार, मराठी चित्रपटांसाठी दहा राज्य सरकार पुरस्कार मिळाले.
1980 च्या दशकाच्या सुरुवातीपासूनच अशोक सराफ मराठी चित्रपटांमध्ये प्रमुख नायक म्हणून काम करू लागले. अशोक सराफ, लक्ष्मीकांत बेर्डे, सचिन पिळगावकर आणि महेश कोठारे यांच्या संयोजनाने 1985 पासून मराठी चित्रपटसृष्टीत “कॉमेडी चित्रपटांची लाट” निर्माण केली जी एक दशकाहून अधिक काळ टिकली. मुख्य नायक म्हणून त्याच्या यशस्वी मराठी चित्रपटांमध्ये एक डाव भुताचा, धूम धडक, गम्मत जम्मत, अशी ही बनवा बनवी आणि वझीर यांचा समावेश आहे. सराफने ये छोटी बड़ी बातें आणि हम पांच (आनंद माथूरच्या भूमिकेत) यांसारख्या टेलिव्हिजन मालिकांमध्येही काम केले आहे.
बॉलीवूडमध्ये, राकेश रोशनच्या 1995 च्या अॅक्शन थ्रिलर ‘करण अर्जुन’ मधील कॉमिक मुंशीजी साठी, येस बॉसमध्ये शाहरुख खानच्या मित्राच्या भूमिकेत आणि सिंघममध्ये अजय देवगणचा सहकारी म्हणून हेड कॉन्स्टेबलच्या भूमिकेसाठी त्याला सर्वोत्कृष्ट लक्षात ठेवले जाते. मराठी चित्रपटसृष्टीत त्यांना ‘मामा’ म्हणून ओळखले जाते.
प्रारंभिक जीवन
अशोक सराफ यांचा जन्म ४ जून १९४७ रोजी मुंबईत झाला. ज्येष्ठ अभिनेते अशोक कुमार यांच्या नावावरून त्यांचे नाव ‘अशोक’ ठेवण्यात आले. त्यांचे बालपण दक्षिण मुंबईतील चिखलवाडी येथे गेले. त्यांचे शालेय शिक्षण डीजीटी विद्यालय मुंबई येथे पूर्ण झाले. सराफ हे 1969 पासून चित्रपट आणि दूरचित्रवाणी उद्योगात कार्यरत आहेत. त्यांनी 250 हून अधिक मराठी चित्रपटांमध्ये काम केले आहे, त्यापैकी 100 हून अधिक व्यावसायिकरित्या यशस्वी ठरले आहेत. त्यांनी मुख्यतः कॉमेडी चित्रपटांमध्ये काम केले आहे.
अशोक सराफ यांनी मराठी चित्रपट, मराठी नाटके, हिंदी चित्रपट, मराठी दूरचित्रवाणी मालिका आणि हिंदी दूरचित्रवाणी मालिकांमध्ये अनेक भूमिका साकारल्या आहेत. १९६९ मध्ये ‘जानकी’ या मराठी चित्रपटातून त्यांनी आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली. त्यानंतर त्यांनी ‘दोन्ही घरचा पाहुना’, ‘जवळ ये लाजू नको’, ‘तुमच आमच जमाल’, ‘चिमणराव गुंड्याभाऊ’, ‘दीड शहाणे’, हळदीकुंकू, दु’निया करी सलाम’ आणि १९७० आणि १९८० च्या दशकात अनेक चित्रपटांमध्ये काम केले. . लक्ष्मीकांत बेर्डे, सचिन आणि महेश कोठारे यांच्यासोबत त्यांनी मराठी चित्रपटांमध्ये काम करत राहिले.
त्या काळात मराठी चित्रपटांनी कॉमेडीच्या वेगळ्या शब्दात प्रवेश केला. ‘अशी ही बनवा बनवी’, ‘आयत्या घरात घरोबा’, ‘बाळाचे बाप ब्रम्हचारी’, ‘भूताचा भाऊ’ आणि ‘धुम धडका’ हे काही उल्लेखनीय मराठी चित्रपट आहेत ज्यात सराफने अभिनय केला आहे. सराफ यांनी विविध मराठी नाटके आणि हिंदी मालिकांमध्येही काम केले आहे. त्यानंतर त्यांनी “अनिकेत टेलिफिल्म्स” हे स्वतःचे प्रोडक्शन हाऊस विकसित केले, जे त्यांची पत्नी निवेदिता सराफ सांभाळत आहे.
मराठी चित्रपट
अशोक सराफ यांची मराठी चित्रपटसृष्टीतील आणखी एक विनोदी कलाकार लक्ष्मीकांत बेर्डे यांच्यासोबत यशस्वी जोडी होती, ज्यांनी अनेक हिंदी चित्रपटांमध्येही काम केले आहे. सराफ, सचिन पिळगावकर आणि लक्ष्मीकांत बेर्डे यांच्यासोबत त्यांनी अनेक मराठी चित्रपट केले आणि बहुतेक चित्रपट सुपरहिट ठरले.
लक्ष्मीकांत आणि अशोक दोघेही अभिनेते-दिग्दर्शक सचिन पिळगावकर आणि अभिनेते-निर्माता-दिग्दर्शक महेश कोठारे यांचे चांगले मित्र म्हणून ओळखले जात होते. सचिन पिळगावकर आणि लक्ष्मीकांत बेर्डे या मराठी चित्रपटसृष्टीतील दोन सुपरस्टार सोबत मुख्य भूमिकेत त्यांनी अशी ही बनवा बनवी (1988) मध्ये मोठ्या यशाची चव चाखली. हा चित्रपट चांगलाच हिट ठरला होता.
हिंदी चित्रपट
सराफ यांनी बॉलिवूडमध्ये महत्त्वाच्या भूमिका केल्या. सिंघम, प्यार किया तो डरना क्या, गुप्त, कोयला, येस बॉस, जोरू का गुलाम आणि करण अर्जुन या चित्रपटांमधील काही भूमिका लक्षात ठेवल्या आहेत. गोविंदा, जॉनी लीव्हर आणि कादर खान यांसारख्या दमदार विनोदी कलाकारांविरुद्धच्या चित्रपटांमधील त्याच्या अभिनयाची प्रशंसा झाली.
हिंदी टेलिव्हिजन मालिका, मराठी नाटक
सराफने ये छोटी बड़ी बातें आणि हम पांच (आनंद माथूरच्या भूमिकेत) सारख्या टेलिव्हिजन मालिकांमध्ये देखील काम केले आहे, ज्यांना मोठे यश मिळाले. अशोक सराफ यांचा कॉमेडी शो डोंट वरी हो जायेगा जो त्यावेळी सहारा टीव्हीवर प्रसारित झाला होता तो १९९० च्या दशकात खूप लोकप्रिय होता. त्यावेळी हा शो पाहण्यासाठी प्रेक्षक खूप उत्सुक होते.
सराफ यांनी त्यांच्या कारकिर्दीत मराठी नाटकांमध्ये अनेक भूमिका साकारल्या आहेत. हमीदाबाईची कोठी, अनिधिकृत, मनोमिलन, हे राम कार्डिओग्राम, डार्लिंग डार्लिंग, सरखा चाटीत दुखते, लगीनघाई आणि व्हॅक्यूम क्लीनर ही काही महत्त्वाची नाटके आहेत.
हे सुद्धा वाचा –
