Ashwagandha Benefits in Marathi: अश्वगंधा नावाच्या औषधी वनस्पतीबद्दल तुम्ही अनेकदा ऐकले असेल. या औषधी वनस्पतीचा उपयोग विविध आजारांवर उपचार करण्यासाठी केला जातो. आयुर्वेद आणि युनानी चिकित्सा पद्धतीत अश्वगंधा खाण्याचे फायदे सविस्तरपणे सांगण्यात आले आहेत. यानुसार ही औषधी मानवी शरीराला अनेक प्रकारे फायदेशीर ठरते. या लेखात आपण अश्वगंधा चे फायदे (Ashwagandha Che Fayde) कोणते आहेत, हे जाणून घेणार आहोत.
अश्वगंधा ही एक औषधी वनस्पती आहे. अश्वगंधा अनेक रोगांवर वापरली जाते. वेगवेगळ्या देशांत अश्वगंधाचे अनेक प्रकार आहेत, पण खरी अश्वगंधा ओळखण्यासाठी तिच्या वनस्पतीला ठेचून काढल्यावर घोड्याच्या मूत्रासारखा वास येतो. अश्वगंधाच्या ताज्या मुळामध्ये हा वास अधिक तीव्र असतो. शेतीतून पिकवलेल्या अश्वगंधाचा दर्जा जंगलात मिळणाऱ्या वनस्पतींपेक्षा चांगला असतो. जंगलात आढळणारी अश्वगंधा वनस्पती तेल काढण्यासाठी चांगली मानली जाते.
अश्वगंधा चे फायदे (Ashwagandha Che Fayde)
1. रक्तातील शुगर ची पातळी नियंत्रित करतो (Controls blood sugar level)
मधुमेहावर (Diabetes) उपचार करण्यासाठी आयुर्वेदिक औषधांमध्ये अश्वगंधा फार पूर्वीपासून वापरली जात आहे. एका संशोधनानुसार, अश्वगंधाच्या मुळे आणि पानांमध्ये आढळणारे फ्लेव्होनॉइड्स (Flavonoids) मधुमेह बरा करण्यासाठी वापरले जातात.
या संशोधनातून असा निष्कर्ष निघाला की अश्वगंधामध्ये अँटीडायबेटिक आणि अँटीहायपरलिपिडेमिक (Antidiabetic and Antihyperlipidemic) गुणधर्म आहेत जे रक्तातील सुगर ची पातळी लक्षणीयरीत्या कमी करतात.
2. सांधेदुखीमध्ये अश्वगंधा चे फायदे (Arthritis relief)
अश्वगंधा हे वेदना निवारक (Pain reliever) म्हणून ओळखले जाते जे मज्जासंस्थेला (nervous system) वेदना संकेत संचार रोखण्याचे कार्य करते. याशिवाय यात काही दाहक-विरोधी (Anti-inflammatory) गुणधर्म देखील आहेत. या कारणास्तव, काही संशोधनांनी हे दर्शविले आहे की ते विविध प्रकारच्या संधिवातांवर उपचार करण्यासाठी प्रभावी आहे.
3. त्वचेच्या समस्येवर अश्वगंधा चे फायदे (Benefits of Ashwagandha in skin problem)
केराटोसिसमुळे (Keratosis) त्वचा कठोर आणि कोरडी होते. अश्वगंधाचा उपयोग केराटोसिसच्या उपचारात केला जातो. केराटोसिसच्या समस्येपासून सुटका मिळवण्यासाठी तीन ग्रॅम अश्वगंधा पाण्यासोबत दिवसातून दोनदा घ्या. हे कोलेजन उत्पादनास प्रोत्साहन देते आणि त्वचा तरुण दिसण्यासाठी नैसर्गिक त्वचेच्या तेलांच्या विकासास मदत करते.
अश्वगंधामध्ये उच्च पातळीचे अँटिऑक्सिडेंट असतात जे सुरकुत्या, काळे डाग यांसारख्या वृद्धत्वाच्या लक्षणांशी लढण्यास मदत करतात. अश्वगंधा त्वचेच्या कर्करोगापासूनही संरक्षण करते.
4. अश्वगंधा पुरुषांमध्ये प्रजनन क्षमता वाढवते (Increases fertility in men)
टेस्टोस्टेरॉनची (Testosterone) पातळी वाढवण्याव्यतिरिक्त, अश्वगंधा वीर्य गुणवत्ता सुधारण्यास देखील मदत करते. अमेरिकन सेंटर फॉर रिप्रोडक्टिव्ह मेडिसिनने प्रकाशित केलेल्या 2010 च्या वैज्ञानिक अभ्यासात असे दिसून आले आहे की अश्वगंधा एक कामोत्तेजक असण्यासोबतच शुक्राणूंची संख्या आणि शुक्राणूंची गतिशीलता वाढवून वीर्य गुणवत्ता सुधारण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते. यामुळेच अनेक शतकांपासून लोक आपल्या जोडीदाराला खुश करण्यासाठी हे औषध म्हणून वापरत आहेत.
5. कोलेस्ट्रॉल नियंत्रित राहते (Cholesterol controlled)
कार्बनीक अश्वगंधाच्या मुळांमध्ये दाहक-विरोधी आणि अँटी-ऑक्सिडंट (Anti-inflammatory and Anti-oxidant) गुणधर्म असतात जे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी समस्यांसाठी चांगले असतात. हे हृदयाच्या स्नायूंना बळकट करते आणि कोलेस्टेरॉल देखील नियंत्रित करते. वर्ल्ड जर्नल ऑफ मेडिकल सायन्सेसने प्रकाशित केलेल्या अभ्यासानुसार, त्यात हायपोलिपिडेमिक (Hypolipidemic) गुणधर्म आहेत जे रक्तातील कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करतात.
6. तणावामध्ये अश्वगंधा चे फायदे (Relieves stress)
अश्वगंधा अर्क शरीरातील कॉर्टिसोलची (Cortisol) पातळी कमी करण्यासाठी कार्य करते आणि त्यामुळे त्यात उपस्थित तणाव-विरोधी गुणधर्म दर्शविते. पारंपारिकपणे, हे एखाद्या व्यक्तीला सुखदायक आणि शांत प्रभाव प्रदान करण्यासाठी ओळखले जाते. इंडियन जर्नल ऑफ क्लिनिकल बायोकेमिस्ट्रीमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासात असे आढळून आले आहे की अश्वगंधाच्या हर्बल अर्कांवर उपचार केल्यास अनेक प्रकारचे तणाव नियंत्रित केले जाऊ शकतात.
7. अश्वगंधा रोगप्रतिकारशक्ती वाढवतो (Ashwagandha increases immunity)
अनेक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की अश्वगंधाच्या सेवनाने रोगप्रतिकारक शक्तीमध्ये लक्षणीय सुधारणा होते आणि इम्युनोसप्रेसिव्ह (Immunosuppressive) औषधांमुळे उंदरांमध्ये मायलोसप्रेशन (Myelosuppression) रोखले जाते. अश्वगंधा लाल रक्तपेशी, पांढऱ्या रक्तपेशी आणि प्लेटलेटची संख्या वाढवण्यास मदत करू शकतात, ज्यामुळे रोग प्रतिकारशक्ती वाढण्यास मदत होते.
8. अश्वगंधा चिंता दूर करतो (Ashwagandha relieves anxiety)
अश्वगंधा चिंता कमी करण्यास मदत करते. भारतात, शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य दोन्ही सुधारण्यासाठी आयुर्वेदात नैसर्गिक अश्वगंधा पारंपारिकपणे वापरली जाते. इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस, बनारस हिंदू युनिव्हर्सिटी, भारत येथे, अश्वगंधाची विशेषतः नैराश्यासाठी चाचणी करण्यात आली आणि अभ्यासात नैराश्य आणि चिंता यासाठी जवळजवळ सकारात्मक परिणाम आढळले.
9. स्नायूंच्या विकासात मदत करतो (Aids in muscle development)
अश्वगंधा स्नायूंची ताकद सुधारते आणि खालच्या अंगांमधील कमकुवतपणा बरे करण्यास मदत करते. न्यूरो-स्नायूंच्या समन्वयावर देखील याचा सकारात्मक प्रभाव पडतो.
10. चयापचय मध्ये फायदेशीर (Beneficial in metabolism)
अश्वगंधा अँटिऑक्सिडंट्सचा उत्कृष्ट स्रोत आहे. हे अँटिऑक्सिडंट्स चयापचय प्रक्रियेदरम्यान तयार होणार्‍या फ्री रॅडिकल्सची (Free radicals) सफाई आणि तटस्थ करण्यासाठी खूप प्रभावी आहेत.
हे सुद्धा वाचा-
