अटल पेन्शन योजना (APY) ही भारतातील एक सरकार समर्थित पेन्शन योजना आहे, जी प्रामुख्याने असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना लक्ष्य करते, जसे मोलकरीण, डिलिव्हरी बॉय, माळी इत्यादी. मागील स्वावलंबन योजनेची जागा घेत अर्थमंत्री अरुण जेटली यांनी २०१५ मध्ये ही योजना सुरू केली होती. कोणत्याही भारतीय नागरिकाला म्हातारपणी कोणत्याही आजाराची, अपघाताची किंवा आजाराची चिंता करावी लागू नये, सुरक्षिततेची भावना निर्माण व्हावी, हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे.
अटल पेन्शन योजना पात्रता आणि लाभ
18 ते 40 वर्षे वयोगटातील कोणताही भारतीय नागरिक APY योजनेत सामील होऊ शकतो. त्याचे/तिचे बचत बँक खाते किंवा पोस्ट ऑफिस बचत बँक खाते आधारशी जोडलेले असावे आणि वैध मोबाइल क्रमांक असावा. ग्राहक 1000 रुपये, 2000 रुपये, रुपये 3000, रुपये 4000 किंवा रुपये 5000 प्रति महिना निश्चित पेन्शन रक्कम निवडू शकतो, जी ग्राहकाने केलेल्या योगदानावर अवलंबून 60 वर्षांच्या वयात दिली जाईल. खालील सारणी वेगवेगळ्या पेन्शन रकमेसाठी आणि प्रवेश वयोगटासाठी आवश्यक मासिक योगदान दर्शवते.
| प्रवेशाचे वय | पेन्शन रक्कम (रु.) |
|---|---|
| 1000 | |
| 18 | 42 |
| 20 | 50 |
| 25 | 76 |
| 30 | 116 |
| 35 | 181 |
| 40 | 291 |
एपीवाय अंतर्गत किमान पेन्शनच्या लाभाची हमी सरकारद्वारे या अर्थाने दिली जाते की जर पेन्शन योगदानावरील वास्तविक प्राप्त परतावा किमान हमी पेन्शनसाठी गृहीत परताव्यापेक्षा कमी असेल तर योगदानाच्या कालावधीत, अशा कमतरतेला सरकार कडून निधी दिला जाईल. दुसरीकडे, पेन्शन योगदानावरील वास्तविक परतावा किमान हमी पेन्शनसाठी गृहीत परताव्यापेक्षा जास्त असल्यास, योगदानाच्या कालावधीत, असा अतिरिक्त परतावा ग्राहकाच्या खात्यात जमा केला जाईल, परिणामी ग्राहकांना वाढीव योजनेचा लाभ मिळेल.
ग्राहकाच्या मृत्यूनंतर ग्राहकाचा जोडीदार पेन्शनचा दावा करू शकतो आणि ग्राहक आणि त्याच्या जोडीदाराच्या मृत्यूनंतर नॉमिनीला संचित निधी मिळेल. तथापि, जर ग्राहकाचे वय 60 वर्षे पूर्ण होण्याआधीच निधन झाले तर जोडीदार एकतर योजनेतून बाहेर पडू शकतो आणि निधीवर दावा करू शकतो किंवा उर्वरित कालावधीसाठी योजना चालू ठेवू शकतो.
अटल पेन्शन योजना: सरकारचे सहयोगदान
जून २०१५ ते डिसेंबर २०१५ या पाच वर्षांच्या कालावधीसाठी म्हणजेच २०१५-१६ ते २०१९-२० या आर्थिक वर्षांसाठी रुजू झालेल्या सर्व पात्र ग्राहकांना एकूण योगदानाच्या ५० टक्के किंवा १००० रुपये यापैकी जे कमी असेल ते सहयोगदान सरकार देईल. ग्राहकइतर कोणत्याही वैधानिक सामाजिक सुरक्षा योजनांचा (उदा. कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी) भाग नसावे किंवा सरकारच्या सह-योगदानाचा लाभ घेण्यासाठी आयकर भरत नसावे. सेन्ट्रल रेकॉर्ड कीपिंग एजन्सीकडून ग्राहकाने त्या वर्षाचे सर्व हप्ते भरल्याची पुष्टी मिळाल्यानंतर पीएफआरडीएद्वारे ग्राहकांच्या बचत बँक खात्यात किंवा पोस्ट ऑफिस बचत बँक खात्यात सरकारचे सहयोगदान जमा केले जाईल.
अर्ज कसा करावा
APY योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी, कोणीही या चरणांचे अनुसरण करू शकता:
- तुमच्या जवळच्या बँक शाखेला किंवा पोस्ट ऑफिसला भेट द्या आणि APY नोंदणी फॉर्म भरा.
- आपल्या बँक खात्याचा तपशील आणि आधार क्रमांक बँकेला द्या.
- आपले वय आणि उत्पन्नावर आधारित पेन्शन रक्कम आणि मासिक योगदान रक्कम निवडा.
- बँकेला दर महा आपल्या खात्यातून मासिक योगदानाची रक्कम कापण्याचा अधिकार द्या.
- प्रत्येक वजावटीनंतर आपल्या मोबाइल नंबरवर कन्फर्मेशन मेसेज प्राप्त करा.
- आपला एपीवाय ई-प्राण (स्थायी सेवानिवृत्ती खाते क्रमांक) किंवा व्यवहार विवरण ऑनलाइन किंवा एसएमएस सेवांद्वारे तपासा.
पैसे काढणे आणि बाहेर पडणे
एपीवाय योजना ग्राहकाच्या मृत्यूपर्यंत पेन्शन लाभ प्रदान करण्यासाठी डिझाइन केली गेली आहे. तथापि, अशी काही परिस्थिती आहे जिथे ग्राहक वयाच्या 60 व्या वर्षापूर्वी योजनेतून बाहेर पडू शकतो:
- ग्राहकाचा मृत्यू झाल्यास, जोडीदार एकतर उर्वरित कालावधीसाठी योजना चालू ठेवू शकतो किंवा योजनेतून बाहेर पडू शकतो आणि संचित निधी प्राप्त करू शकतो.
- ग्राहक आणि जोडीदार या दोघांचाही मृत्यू झाल्यास नॉमिनीला संचित निधी मिळेल आणि तो योजनेतून बाहेर पडेल.
- ग्राहक किंवा जोडीदारावर गंभीर आजाराचा परिणाम झाल्यास, ग्राहक योजनेतून बाहेर पडू शकतो आणि संचित निधी प्राप्त करू शकतो.
वयाच्या ६० व्या वर्षापूर्वी बाहेर पडण्यास सरकारकडून प्रोत्साहन दिले जात नाही आणि अपवादात्मक परिस्थितीतच परवानगी दिली जाते. वयाच्या ६० व्या वर्षापूर्वी ग्राहकाने बाहेर पडल्यास त्याला कोणतेही सरकारी सहयोगदान आणि त्यातून मिळणारे उत्पन्न देखील सोडावे लागेल.
या योजनेतून यशस्वीरित्या बाहेर पडण्यासाठी या स्टेप्स फॉलो कराव्या लागतील:
- ज्या बँकेत आपले एपीवाय खाते आहे त्या बँकेत जा आणि संबंधित माहितीसह एपीवाय रद्दीकरण फॉर्म भरा.
- विधिवत स्वाक्षरी केलेला फॉर्म बँकेत जमा करा आणि आपल्या अर्जाच्या पडताळणीची प्रतीक्षा करा.
- आपले बचत बँक खाते अद्याप कार्यरत आहे याची खात्री करा ज्याद्वारे योगदान दिले जात होते.
- कर आणि शुल्क वजावट झाल्यानंतर पैसे काढण्याची रक्कम आपल्या बँक खात्यात मिळवा.
निष्कर्ष
अटल पेन्शन योजना ही भारतातील असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी एक सामाजिक सुरक्षा योजना आहे. यात ग्राहकांच्या योगदानावर अवलंबून वयाच्या 1000 व्या वर्षी दरमहा 5000 ते 60 रुपये किमान पेन्शन ची हमी दिली जाते. जून २०१५ ते डिसेंबर २०१५ दरम्यान सामील झालेल्या पात्र ग्राहकांसाठी ही योजना सरकारी सह-योगदान देखील प्रदान करते. या योजनेसाठी केवळ बचत बँक खाते, आधार क्रमांक आणि मोबाइल क्रमांक आवश्यक आहे. ही योजना मृत्यूपर्यंत पेन्शनचा लाभ देण्यासाठी आहे, परंतु मृत्यू किंवा दुर्धर आजार झाल्यास बाहेर पडण्याची परवानगी देते. ही योजना पीएफआरडीएद्वारे नियंत्रित केली जाते आणि विविध बँका आणि टपाल कार्यालयांद्वारे व्यवस्थापित केली जाते.
कदाचित तुम्हाला या योजना आवडतील:
