भारतातील राज्यांची नावे – केंद्रशासित प्रदेश

भारत हा दक्षिण आशियातील भारतीय उपखंडातील सर्वात मोठा देश आहे. भारत भौगोलिकदृष्ट्या जगातील सातव्या क्रमांकाचा देश आहे, तर लोकसंख्येच्या बाबतीत चीननंतरचा दुसरा सर्वात मोठा देश आहे. या लेखाच्या शेवटी भारतातील राज्यांची नावे आणि केंद्रप्रदेशाची नावे यांची संपूर्ण यादी दिली आहे. तत्पूर्वी, आम्ही थोडक्यात भारताबद्दल महत्वपूर्ण आणि मजेशीर माहिती खाली दिली आहे, यासाठी तुम्ही नक्की पूर्ण आर्टिकल वाचा.

भारताच्या पश्चिमेला पाकिस्तान, ईशान्येला चीन, नेपाळ आणि भूतान, पूर्वेला बांगलादेश आणि म्यानमार यांच्या सीमा आहेत. हिंद महासागरात नैऋत्येला मालदीव, दक्षिणेला श्रीलंका आणि आग्नेयेला इंडोनेशियाशी सागरी सीमा आहे. त्याच्या उत्तरेला हिमालय पर्वत आणि दक्षिणेला हिंदी महासागर आहे. आग्नेयेला बंगालचा उपसागर तर पश्चिमेला अरबी समुद्र आहे.

55,000 वर्षांपूर्वी भारतीय उपखंडात आधुनिक मानवाचे आगमन झाले. ते 1,000 वर्षांपूर्वी सिंधू नदीच्या पश्चिमेला स्थायिक झाले होते तेथून ते हळूहळू स्थलांतरित झाले आणि सिंधू संस्कृतीत विकसित झाले. इसवी सन पूर्व 1,200 पर्यंत, संस्कृत भाषा संपूर्ण भारतीय उपखंडात पसरली होती आणि तोपर्यंत येथे हिंदू धर्माचा उदय झाला होता आणि ऋग्वेद देखील रचला गेला होता.

400 ईसा पूर्व, हिंदू धर्मात जातीवाद दिसून येतो. त्याच वेळी बौद्ध आणि जैन धर्माचा जन्म होत आहे. सुरुवातीच्या राजकीय एकत्रीकरणामुळे गंगेच्या खोऱ्यात वसलेल्या मौर्य आणि गुप्त साम्राज्यांचा उदय झाला. त्यांचा समाज व्यापक सर्जनशीलतेने भरलेला होता.

मध्ययुगीन काळात ख्रिस्ती, इस्लाम, यहुदी आणि पारशी धर्म भारताच्या दक्षिण आणि पश्चिम किनारपट्टीवर रुजले. मध्य आशियातील मुस्लिम सैन्याने भारताच्या उत्तरेकडील प्रदेशावर अत्याचार करणे सुरूच ठेवले. अखेर दिल्ली सल्तनतची स्थापना झाली आणि उत्तर भारताचा प्रदेश इस्लाम साम्राज्यात संलग्न झाला.

15 व्या शतकात, विजयनगर साम्राज्याने दक्षिण भारतात दीर्घकाळ टिकणारी संमिश्र हिंदू संस्कृती निर्माण केली. पंजाबमध्ये शीख धर्माची स्थापना झाली. हळूहळू, ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीच्या राजवटीचा विस्तार झाला, ज्याने भारताला वसाहतवादी अर्थव्यवस्थेत रूपांतरित केले आणि त्याचे सार्वभौमत्व देखील मजबूत केले.

1858 मध्ये ब्रिटिश राजवटीला सुरुवात झाली. हळूहळू, एक प्रभावशाली राष्ट्रवादी चळवळ, जी त्याच्या अहिंसक निषेधासाठी ओळखली जाते, ब्रिटिश राजवटीच्या अंतात एक प्रमुख घटक बनली. 1947 मध्ये, ब्रिटीश भारतीय साम्राज्य दोन स्वतंत्र अधिराज्यांमध्ये विभागले गेले, भारताचे अधिराज्य आणि पाकिस्तानचे अधिराज्य, जे धर्माच्या बनले होते.

भारत 1950 पासून एक संघराज्य प्रजासत्ताक आहे. भारताची लोकसंख्या 1951 मध्ये 36.1 कोटी वरून 2011 मध्ये 1.21 कोटी झाली. दरडोई उत्पन्न $64 वरून $1,498 पर्यंत वाढले, आणि साक्षरता दर 16.6% वरून 74% पर्यंत वाढला. भारत ही झपाट्याने वाढणारी प्रमुख अर्थव्यवस्था आणि माहिती तंत्रज्ञान सेवांचे केंद्र बनले आहे.

अंतराळ क्षेत्रात भारताने उल्लेखनीय आणि अतुलनीय प्रगती केली आहे. भारतीय चित्रपट, संगीत आणि अध्यात्मिक शिकवणी जागतिक संस्कृतीत विशेष भूमिका बजावतात. भारताने गरिबीचे प्रमाण मोठ्या प्रमाणात कमी केले आहे. भारत हा अणुबॉम्ब असलेला देश आहे. काश्मीर आणि भारत-पाकिस्तान आणि भारत-चीन सीमेवर भारताचा पाकिस्तान आणि चीनसोबत वाद सुरू आहे.

लैंगिक असमानता, बाल शोषण, बालकांचे कुपोषण, गरिबी, भ्रष्टाचार, प्रदूषण इत्यादी भारतापुढील प्रमुख आव्हाने आहेत. भारतातील 21.4% क्षेत्र जंगलाने व्यापलेले आहे. भारतीय संस्कृतीत परंपरेने सहिष्णुतेने पाहिले गेलेले भारतातील वन्यजीव या जंगलांमध्ये आणि इतरत्र संरक्षित अधिवासात राहतात.

भारतातील राज्यांची नावे

केंद्रशासित प्रदेश

हे सुद्धा वाचा –

• बालगंधर्व – नारायण श्रीपाद राजहंस – संपूर्ण माहिती मराठी
• आचार्य प्र. के. अत्रे – संपूर्ण माहिती मराठी
• साने गुरुजी – संपूर्ण माहिती मराठी