गिर गाय (Gir cow/Gyr cattle) ही भारतातील जास्त दूध देणाऱ्या गाईची एक प्रसिद्ध जात आहे. ही गुजरात राज्यातील गिर जंगल परिसरात आणि महाराष्ट्र आणि राजस्थान राज्यांच्या लगतच्या जिल्ह्यांमध्ये आढळते. या लेखात आपण गीर गाय जातीची ओळख, किंमत वैशिष्ट्ये आणि फायदे पाहू.

गीर गाय जातीची ओळख
गीर गायीच्या शरीराचा रंग पांढरा, गडद लाल किंवा चॉकलेट तपकिरी डाग किंवा कधीकधी चमकदार लाल रंगासह आढळतो. कान लांब आणि झुकलेले असतात. तिचे सर्वात अनोखे वैशिष्ट्य म्हणजे तिचे बाह्य कपाळ, जे तीला कडक उन्हापासून मजबूत ढाल देते. हे मध्यम ते मोठ्या आकारात आढळते. त्यांच्या शरीराची त्वचा खूप सैल आणि लवचिक आहे. शिंगे मागे वाकलेली असतात. गीर ही एक मोठी जात आहे, जी चांगल्या दुधाच्या उत्पादकतेसाठी ओळखली जाते. या गीर जातीच्या जन्मावेळी गुरांचे वजन 1 ते 3 किलो असते आणि रंग लालसर तपकिरी असतो. तिचे काही वैशिष्टे खालीलप्रमाणे-
- तिच्या त्वचेचा रंग गुळगुळीत असतो.
- काही प्रकारच्या गीर गायींवर पांढरे डाग असतात.
- तिचे डोके मोठे आहे आणि कपाळ मोठे असते.
- कान लांब आणि वक्र असतात.
- प्रौढ जातीचे वजन: 310-335 किलो असते.
गीर गाय किती दूध देते
गीर गाय (Gir Gai) सामान्यतः दररोज 15 लिटरपेक्षा जास्त दूध देते. त्याच्या दुधात 4.5% फॅट असते. ही दुभती गाय वेगवेगळ्या हवामानात आणि गरम ठिकाणी सहज राहू शकते. तिचे दूध देशातील शेतकऱ्याच्या जीवनाला पूरक असाधारण प्रतिकारशक्ती, तग धरण्याची क्षमता आणि मजबूत बुद्धिमत्तेचा स्रोत आहे.
गीर गाईच्या दुधाचे फायदे
गीर गाय किंवा कोणत्याही गाईचे दूध म्हैशीच्या तुलनेत आपल्यासाठी चांगले मानले जाते. गायीचे दूध म्हैस आणि इतर प्राण्यांपेक्षा चांगले आहे. पण तज्ञ या गाईच्या दुधाला अधिक विशेष मानतात, हे आरोग्य आणि हाडांची ताकद देते.
गीर गाय किंमत
गीर गाय महागड्या गायींच्या रांगेत येते, म्हणून महाराष्ट्र, गुजरात आणि मध्य प्रदेशात या गायींची किंमत 80,000 ते 2,50,000 भारतीय रुपये आहे.
गिर गाय बाजार मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, गुजरात
गिर गाय बाजार मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, गुजरात या तीन राज्यांमध्ये प्रसिद्ध आहे. त्याच्या चांगल्या दुधाच्या क्षमतेमुळे, त्याची मागणी नेहमीच आहे. म्हणूनच त्यांना खरेदी करण्यासाठी बाजारपेठही या तीन राज्यांमध्ये उपलब्ध आहे. ही गाय त्याच्या चांगल्या रोग प्रतिकारासाठी देखील प्रसिद्ध आहे. ती नियमितपणे जन्म देते. सामान्यतः पहिले वासरू वयाच्या 6 व्या वर्षी जन्माला येते.
हे सुद्धा वाचा –