भीमराव रामजी आंबेडकर उर्फ डॉ बाबासाहेब आंबेडकर हे भारतीय न्यायशास्त्रज्ञ, अर्थशास्त्रज्ञ, राजकारणी आणि समाजसुधारक होते. त्यांनी दलित बौद्ध चळवळीला प्रेरणा दिली आणि अस्पृश्यांवरील (दलित) सामाजिक भेदभावाविरुद्ध मोहीम चालवली. कामगार, शेतकरी आणि महिलांच्या हक्कांनाही त्यांनी पाठिंबा दिला. ते स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदा आणि न्याय मंत्री होते, भारतीय संविधानाचे जनक आणि भारतीय प्रजासत्ताकाच्या शिल्पकारांपैकी एक होते. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा मृत्यू कसा झाला हे या लेखात जाणून घेणार आहोत.
आंबेडकर हे प्रचंड प्रतिभेचे विद्यार्थी होते. त्यांनी कोलंबिया विद्यापीठ आणि लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स या दोन्हीमधून अर्थशास्त्रात डॉक्टरेट मिळवली. त्यांच्या व्यावसायिक जीवनाच्या सुरुवातीच्या काळात ते अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक होते आणि वकिली करत होते. पुढे त्यांनी आपले आयुष्य अधिक राजकीय कार्यात घालवले. हिंदू पंथातील प्रचलित अस्पृश्यता आणि कुप्रथा यांना कंटाळून 1956 मध्ये त्यांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला. 1990 मध्ये, त्यांना मरणोत्तर भारतरत्न, भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान करण्यात आला.
बाबासाहेब आंबेडकर यांचा मृत्यू कसा झाला
आंबेडकर 1948 पासून मधुमेहाने त्रस्त होते. जून ते ऑक्टोबर 1954 या काळात त्यांची तब्येत खूपच खराब होती, या काळात त्यांची दृष्टी कमी होत होती. राजकीय समस्यांमुळे त्रासलेल्या आंबेडकरांची तब्येत दिवसेंदिवस बिघडत गेली आणि 1955 मध्ये त्यांनी केलेल्या सततच्या कामामुळे ते खंडित झाले.
‘भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म’ हे त्यांचे अंतिम हस्तलिखित पूर्ण केल्यानंतर तीन दिवसांनी 6 डिसेंबर 1956 रोजी आंबेडकरांचे दिल्लीतील त्यांच्या घरी झोपेतच निधन झाले. तेव्हा ते ६४ वर्षांचे होते. दिल्लीहून विशेष विमानाने त्यांचे पार्थिव मुंबईतील राजगृह येथील त्यांच्या घरी आणण्यात आले. 7 डिसेंबर रोजी, मुंबईच्या दादर चौपाटी समुद्रकिनार्यावर बौद्ध शैलीतील अंत्यसंस्कार पार पडले ज्यात त्यांचे लाखो समर्थक, कार्यकर्ते आणि प्रशंसक उपस्थित होते.
आंबेडकरांनी 16 डिसेंबर 1956 रोजी मुंबईत बौद्ध धर्मांतराचा कार्यक्रम आयोजित केल्यामुळे भदंत आनंद कौसल्यायन यांनी त्यांच्या अंत्यसंस्कारात त्यांचा मृतदेह पाहून त्यांच्या 10,00,000 हून अधिक अनुयायांना बौद्ध धर्मात दीक्षा दिली.
त्यांच्या मृत्यूनंतर, आंबेडकरांच्या कुटुंबात त्यांची दुसरी पत्नी सविता आंबेडकर होती, ज्या दलित बौद्ध चळवळीत आंबेडकरांनंतर बौद्ध झालेल्या पहिल्या व्यक्ती होत्या. लग्नापूर्वी त्यांच्या पत्नीचे नाव डॉ.शारदा कबीर होते. डॉ सविता आंबेडकर यांचे 29 मे 2003 रोजी वयाच्या 94व्या वर्षी निधन झाले. आंबेडकरांच्या दिल्लीतील निवासस्थानी २६ अलीपूर रोड येथे स्मारक उभारण्यात आले आहे. आंबेडकर जयंतीला सार्वजनिक सुट्टी असते. 1990 मध्ये, त्यांना मरणोत्तर भारतरत्न, भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान करण्यात आला.
हे सुद्धा वाचा-
