जीवन विमा योजना किंवा आयुर्विमा हा विमाधारक आणि पॉलिसीधारक यांच्यातील एक करार आहे, जिथे विमाधारक व्यक्तीच्या मृत्यूनंतर किंवा ठराविक कालावधीनंतर लाभार्थीला रक्कम देण्याचे आश्वासन देते. जीवन विमा पॉलिसीधारक आणि त्यांच्या कुटुंबाला आर्थिक संरक्षण आणि मानसिक शांती प्रदान करू शकतो. टर्म इन्शुरन्स, एंडोमेंट प्लॅन, युनिट लिंक्ड प्लॅन, होल लाइफ प्लॅन अशा विविध प्रकारच्या आयुर्विमा योजना भारतात उपलब्ध आहेत. प्रत्येक प्रकाराची स्वतःची वैशिष्ट्ये, फायदे आणि मर्यादा आहेत.
या लेखात आपण महाराष्ट्रातील नागरिकांसाठी उपलब्ध असलेल्या काही सरकार पुरस्कृत जीवन विमा योजनांवर लक्ष केंद्रित करणार आहोत. या योजनांचा उद्देश समाजातील अल्प उत्पन्न आणि दुर्बल घटकांना परवडणारे आणि सुलभ जीवन संरक्षण प्रदान करणे आहे.
प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजना (PMJJBY)
PMJJBY ही केंद्र सरकारची एक योजना आहे जी 2015 मध्ये सुरू करण्यात आली होती. यात वर्षाला 330 रुपयांच्या प्रीमियमवर 2 लाख रुपयांचे लाइफ कव्हर दिले जाते. ही योजना 2 ते 330 वर्षे वयोगटातील लोकांसाठी खुली आहे ज्यांचे बँक खाते आहे आणि ते या योजनेत सामील होण्यास संमती देतात.
या योजनेत कोणत्याही कारणास्तव मृत्यूचा समावेश आहे आणि दरवर्षी नूतनीकरण केले जाते. प्रीमियम प्रत्येक वर्षी 31 मे रोजी किंवा त्यापूर्वी ग्राहकाच्या बँक खात्यातून ऑटो-डेबिट केला जातो. भारतीय आयुर्विमा महामंडळ (LIC) आणि इतर जीवन विमा कंपन्यांनी यासाठी बँकांशी करार केला आहे.
महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना (MJPJAY)
MJPJAY ही राज्य सरकारची एक योजना आहे जी 2012 मध्ये राजीव गांधी जीवनदायी आरोग्य योजना (आरजीजेएवाय) म्हणून सुरू करण्यात आली होती. ही एक आरोग्य विमा योजना आहे जी विशिष्ट रोग आणि प्रक्रियेसाठी रुग्णालयात दाखल होण्याचा खर्च कव्हर करते.
दारिद्र्य रेषेखालील (BPL) कुटुंबांसाठी दरवर्षी दीड लाख रुपयांपर्यंत आणि दारिद्र्य रेषेवरील (APL) कुटुंबांसाठी प्रतिवर्षी दोन लाख रुपयांपर्यंत चे कौटुंबिक आरोग्य संरक्षण या योजनेद्वारे दिले जाते. या योजनेत ३० विशेष श्रेणींमध्ये ९७१ शस्त्रक्रिया, १२१ पाठपुरावा प्रक्रिया आणि ३० ओळखलेल्या उपचारांचा समावेश आहे.
ही योजना कॅशलेस आणि पेपरलेस आहे आणि यात रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वी, रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वी आणि रुग्णालयात दाखल झाल्यानंतरच्या खर्चाचा समावेश आहे. लाभार्थ्यांना महाराष्ट्रातील पॅनेलबद्ध सार्वजनिक आणि खाजगी रुग्णालयांच्या नेटवर्कमधून सेवांचा लाभ घेता येईल.
इतर जीवन विमा योजना
पीएमजेजेबीवाय आणि एमजेपीजेएवाय व्यतिरिक्त इतर काही सरकार पुरस्कृत जीवन विमा योजना आहेत ज्या महाराष्ट्रातील रहिवाशांसाठी उपलब्ध आहेत. त्यापैकी काही आहेत:
1. प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना (PMSBY): ही केंद्र सरकारची एक योजना आहे जी दरवर्षी 2 रुपयांच्या प्रीमियमवर 12 लाख रुपयांचे अपघाती मृत्यू आणि अपंगत्व कव्हर प्रदान करते. ही योजना 18 ते 70 वर्षे वयोगटातील लोकांसाठी खुली आहे ज्यांचे बँक खाते आहे आणि ते या योजनेत सामील होण्यास संमती देतात.
2. प्रधानमंत्री वय वंदना योजना (PMVVY): ही केंद्र सरकारची एक योजना आहे जी 60 वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाच्या ज्येष्ठ नागरिकांसाठी पेन्शन योजना प्रदान करते. या योजनेत 7 वर्षांसाठी वार्षिक 4.10% खात्रीशीर परतावा मिळतो. किमान पेन्शनची रक्कम प्रति महिना रु 1000 आणि कमाल पेन्शनची रक्कम रु. 9250 आहे.
3. प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PMFBY): ही केंद्र सरकारची एक योजना आहे जी शेतकऱ्यांना नैसर्गिक आपत्ती, कीड आणि रोगांपासून पीक विमा प्रदान करते. या योजनेत सर्व अन्नपिके, तेलबिया आणि व्यावसायिक पिकांचा समावेश आहे. खरीप पिकांसाठी १.५ टक्के, रब्बी पिकांसाठी २ टक्के आणि वार्षिक व्यावसायिक पिकांसाठी ५ टक्के प्रिमियम दर आहेत.
4. LIC चा जीवन शांती प्लॅन: हा एक एलआयसी प्लॅन आहे जो अनेक पर्यायांसह एकच प्रीमियम वार्षिकी योजना ऑफर करतो. या योजनेत आजीवन किंवा ठराविक कालावधीसाठी खात्रीशीर उत्पन्न दिले जाते. किमान खरेदी किंमत 1.5 लाख रुपये आहे आणि किमान वार्षिक रक्कम 1000 रुपये प्रति महिना आहे.
निष्कर्ष
जीवन विमा हे एक महत्त्वाचे आर्थिक साधन आहे जे कोणत्याही अनपेक्षित घटनेच्या बाबतीत आपल्या प्रियजनांचे भविष्य सुरक्षित करण्यात मदत करू शकते. आशा आहे कि तुम्हाला हा लेख उपयुक्त ठरेल. वाचल्याबद्दल धन्यवाद.
कदाचित तुम्हाला या योजना आवडतील:
