नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजना महाराष्ट्र 2023: भारत हा कृषीप्रधान देश आहे. शेतकरी ही आपल्या देशाची जीवनवाहिनी असून महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना लाभ देण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने दुष्काळी भागातील शेतकऱ्यांसाठी नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजना सुरू केली. या योजनेच्या माध्यमातून जे शेतकरी दुष्काळी जमिनीमुळे शेती करू शकत नाहीत, त्यांची जमीन राज्य सरकारकडून दुष्काळमुक्त करण्यात येणार आहे. या योजनेमुळे राज्यातील पाण्याच्या उपलब्धतेनुसार पिकांच्या लागवडीवर भर दिला जाणार असून हवामान बदलामुळे निर्माण होणाऱ्या समस्यांमध्ये शेतकऱ्यांना मदत होणार आहे.
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजना उद्दिष्टे
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेची मुख्य उद्दिष्टे पुढीलप्रमाणे आहेत.
- मृद व जलसंधारणाच्या विविध उपाययोजना राबवून दुष्काळी जमिनीचे दुष्काळमुक्त जमिनीत रूपांतर करणे.
- शेतकऱ्यांमध्ये हवामानास अनुकूल कृषी पद्धती आणि तंत्रज्ञानाला प्रोत्साहन देणे.
- पिकांची उत्पादकता व शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविणे.
- दुष्काळामुळे पीक वाया जाण्याचा आणि संकटग्रस्त स्थलांतराचा धोका कमी करणे.
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेची अंमलबजावणी
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजना महाराष्ट्र शासनाच्या कृषी विभागामार्फत जागतिक बँकेच्या मदतीने राबविण्यात येते. २०२३ पासून महाराष्ट्रातील १५ जिल्ह्यांतील ५,१४२ गावांमध्ये ही योजना सुरू करण्यात येणार आहे. या योजनेचा एकूण खर्च ४,००० कोटी रुपये असून, त्यापैकी ३,२०० कोटी रुपये जागतिक बँक आणि ८०० कोटी रुपये राज्य सरकार उचलणार आहे.
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजना मुख्य फायदे
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेचे प्रमुख फायदे :
- शेततळे, चेकडॅम, कंटूर बंधारे, खंदक आदी मृद व जलसंधारणाची विविध कामे करण्यासाठी शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत मिळणार आहे.
- ठिबक सिंचन, ठिबक सिंचन, मल्चिंग, सेंद्रिय शेती यांसारख्या हवामानास अनुकूल कृषी पद्धती आणि तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्यासाठी शेतकऱ्यांना अनुदान मिळणार आहे.
- शेतकऱ्यांना हवामानाची माहिती, पीक सल्ला, विमा आणि कर्ज सुविधा डिजिटल प्लॅटफॉर्मद्वारे उपलब्ध होणार आहेत.
- शेतकऱ्यांना हवामानास अनुकूल शेती आणि जल व्यवस्थापनाचे प्रशिक्षण आणि क्षमता वाढीचे प्रशिक्षण देण्यात येणार आहे.
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजना पात्रता निकष
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेसाठी पात्रता निकष पुढीलप्रमाणे आहेत.
- शेतकरी हा महाराष्ट्राचा रहिवासी असावा आणि योजनेंतर्गत निवडलेल्या गावांपैकी एका गावात जमीन असावी किंवा शेती करावी.
- शेतकऱ्याचे बँक खाते आधार कार्डशी जोडलेले असावे.
- शेतकऱ्याने राज्य किंवा केंद्र सरकारकडून तत्सम अन्य कोणत्याही योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा.
आवश्यक कागदपत्रे
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेसाठी लागणारी कागदपत्रे पुढीलप्रमाणे आहेत.
- आधार कार्ड
- बँकेचे पासबुक
- जमिनीच्या नोंदी
- Domicile प्रमाणपत्र
- जातीचा दाखला (लागू असल्यास)
- उत्पन्नाचा दाखला (लागू असल्यास)
आवेदन प्रक्रिया
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेसाठी अर्ज प्रक्रिया पुढीलप्रमाणे आहे.
- शेतकऱ्याने mahapocra.gov.in योजनेच्या अधिकृत संकेतस्थळावर जाऊन नाव, मोबाईल क्रमांक, आधार क्रमांक आदी मूलभूत माहिती देऊन स्वत:ची नोंदणी करावी.
- शेतकऱ्याने आपल्या ओळखपत्रासह लॉगिन करावे आणि वैयक्तिक तपशील, जमिनीचा तपशील, बँक तपशील इत्यादी देऊन ऑनलाइन अर्ज भरावा.
- शेतकऱ्याला आवश्यक कागदपत्रांच्या स्कॅन केलेल्या प्रती अपलोड करून अर्ज सादर करायचा आहे.
- शेतकऱ्याने अर्जाची प्रिंटआऊट काढून पडताळणीसाठी मूळ कागदपत्रांसह नजीकच्या कृषी कार्यालयात जमा करावी.
- अर्ज सादर केल्यानंतर शेतकऱ्याला पावती पावती मिळेल.
- शेतकऱ्याचा अर्ज अधिकाऱ्यांकडून मंजूर झाल्यानंतर त्याला कन्फर्मेशन मेसेज येईल.
लाभार्थी यादी कशी तपासावी
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेची लाभार्थी यादी खालील स्टेप्स फॉलो करून तपासता येईल.
- शेतकऱ्याने mahapocra.gov.in योजनेच्या अधिकृत संकेतस्थळावर जाऊन मुखपृष्ठावरील “लाभार्थी यादी” या पर्यायावर क्लिक करावे.
- ड्रॉप-डाऊन मेन्यूमधून शेतकऱ्याला आपला जिल्हा, तालुका आणि गाव निवडावे लागेल आणि “सर्च” बटणावर क्लिक करावे लागेल.
- योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांची यादी शेतकऱ्याला मिळेल.
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेअंतर्गत येणाऱ्या गावांची यादी
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेअंतर्गत येणाऱ्या गावांची यादी mahapocra.gov.in योजनेच्या अधिकृत संकेतस्थळावर पाहता येईल. या योजनेत महाराष्ट्रातील १५ जिल्ह्यांतील ५,१४२ गावांचा समावेश आहे.
| जिल्हा | गावांची संख्या |
|---|---|
| अहमदनगर | 1,000 |
| औरंगाबाद . | 400 |
| बीड | 400 |
| जालना | 400 |
| लातूर | 400 |
| नांदेड . | 400 |
| उस्मानाबाद | 400 |
| परभणी | 400 |
| हिंगोली | 200 |
| बुलढाणा | 200 |
| अकोला | 200 |
| वाशिम | 200 |
| अमरावती | 200 |
| यवतमाळ | 200 |
| वर्धा | 42 |
संपर्क व पत्ता
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजनेचा पत्ता तपशील व हेल्पलाइन क्रमांक पुढीलप्रमाणे आहे.
- पत्ता : नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्प (पोक्रा), कृषी विभाग, महाराष्ट्र शासन, कृषी भवन, शिवाजीनगर, पुणे – 411005
- हेल्पलाइन: 1064
- ईमेल: pocra.helpdesk@gmail.com
- संकेतस्थळ : mahapocra.gov.in
निष्कर्ष
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजना ही महाराष्ट्र शासनाने दुष्काळग्रस्त जमीन दुष्काळमुक्त करण्यासाठी व शेतकऱ्यांमध्ये हवामानास अनुकूल शेतीला चालना देण्यासाठी सुरू केलेली योजना आहे. या योजनेचा उद्देश पिकांची उत्पादकता आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविणे आणि दुष्काळामुळे पीक वाया जाणे आणि संकटग्रस्त स्थलांतराचा धोका कमी करणे हा आहे.
जागतिक बँकेच्या मदतीने राबविण्यात येणारी ही योजना महाराष्ट्रातील १५ जिल्ह्यांतील ५,१४२ गावांचा समावेश आहे. या योजनेतून शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत, अनुदान, प्रशिक्षण आणि डिजिटल सेवा पुरविल्या जातात. या योजनेला सामाजिक कार्यकर्ते आणि भारतीय जनसंघाचे नेते नानाजी देशमुख यांचे नाव देण्यात आले आहे.
कदाचित तुम्हाला या योजना आवडतील:
