पेन्शन योजना महाराष्ट्र (Pension Yojana Maharashtra) हा एक शब्द आहे जो समाजातील विविध घटकांच्या कल्याणासाठी राज्य आणि केंद्र सरकारद्वारे चालविल्या जाणाऱ्या विविध पेन्शन योजनांचा संदर्भ देतो. या योजनांमधून विधवा, ज्येष्ठ नागरिक, अपंग व्यक्ती, बांधकाम कामगार अशा पात्र लाभार्थ्यांना मासिक आर्थिक मदत दिली जाते. या लेखात आम्ही तुम्हाला महाराष्ट्रातील काही प्रमुख पेन्शन योजना, त्यांच्या पात्रतेचे निकष, लाभ आणि अर्ज प्रक्रियेची माहिती देणार आहोत.
विधवा पेन्शन योजना महाराष्ट्र
विधवा पेन्शन योजना महाराष्ट्र किंवा इंदिरा गांधी राष्ट्रीय विधवा पेन्शन योजना (IGNWPS) ही एक केंद्र पुरस्कृत योजना आहे जी दारिद्र्य रेषेखालील (बीपीएल) कुटुंबातील विधवांना मासिक पेन्शन देते. महाराष्ट्राच्या सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य (SJSA) विभागामार्फत ही योजना राबविली जाते.
पात्रता निकष:
विधवा पेन्शन योजना महाराष्ट्रचा लाभ घेण्यासाठी अर्जदाराने खालील पात्रता निकष ांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे.
- ती ४० ते ६५ वयोगटातील विधवा असावी.
- सरकारने ठरवून दिलेल्या निकषांनुसार ती बीपीएल कुटुंबातील असणे आवश्यक आहे.
- तिला राज्य किंवा केंद्र सरकारकडून इतर कोणतीही पेन्शन मिळत नसावी.
फायदे:
विधवा पेन्शन योजना महाराष्ट्र अंतर्गत प्रत्येक लाभार्थ्याला दरमहा ६०० रुपये पेन्शन मिळते. या रकमेपैकी २०० रुपये केंद्र सरकार तर ४०० रुपये राज्य सरकार कडून दिले जाते.
आवेदन प्रक्रिया:
विधवा पेन्शन योजना महाराष्ट्रसाठी अर्ज करण्यासाठी अर्जदाराला SJSA विभागाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर sjsa.maharashtra.gov.in ऑनलाईन अर्ज सादर करावा लागणार. पर्यायाने ती आपल्या परिसरातील जिल्हाधिकारी कार्यालय / तहसीलदार / तलाठी कार्यालयात प्रत्यक्ष अर्ज देखील सादर करू शकते.
ओल्ड एज पेन्शन योजना महाराष्ट्र
ओल्ड एज पेन्शन (Old Age Pension) योजना महाराष्ट्र किंवा इंदिरा गांधी राष्ट्रीय नॅशनल ओल्ड एज पेंशन स्कीम (IGNOAPS) ही आणखी एक केंद्र पुरस्कृत योजना आहे जी बीपीएल कुटुंबातील ज्येष्ठ नागरिकांना मासिक पेन्शन प्रदान करते. महाराष्ट्राच्या एसजेएसए विभागामार्फतही ही योजना चालवली जाते.
पात्रता निकष:
Old Age Pension योजना महाराष्ट्रचा लाभ घेण्यासाठी अर्जदाराने खालील पात्रता निकष ांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे.
- तो ६५ वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाचा ज्येष्ठ नागरिक असावा.
- शासनाने ठरवून दिलेल्या निकषांनुसार तो बीपीएल कुटुंबातील असणे आवश्यक आहे.
- त्याला राज्य किंवा केंद्र सरकारकडून इतर कोणतीही पेन्शन मिळू नये.
फायदे:
Old Age Pension योजना महाराष्ट्र अंतर्गत प्रत्येक लाभार्थ्याला दरमहा ६०० रुपये पेन्शन मिळते. या रकमेपैकी 200 रुपये केंद्र सरकार आणि 400 रुपये राज्य सरकार श्रावणबाळ सेवा राज्य निवृत्ती वेतन योजनेअंतर्गत देतात.
आवेदन प्रक्रिया:
वृद्धापकाळ पेन्शन योजना महाराष्ट्रसाठी अर्ज करण्यासाठी अर्जदाराने एसजेएसए विभागाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर sjsa.maharashtra.gov.in ऑनलाईन अर्ज सादर करावा. पर्यायाने तो/ती आपल्या क्षेत्रातील जिल्हाधिकारी कार्यालय/तहसीलदार/तलाठी कार्यालयात प्रत्यक्ष अर्ज ही सादर करू शकतो.
महाराष्ट्रातील इतर पेन्शन योजना
महाराष्ट्रात विधवा पेन्शन योजना आणि वृद्धापकाळ पेन्शन योजनेव्यतिरिक्त इतर काही पेन्शन योजना आहेत ज्या समाजातील विविध घटकांना सेवा देतात. यातील काही योजना पुढीलप्रमाणे आहेत.
- Indira Gandhi National Disability Pension Scheme (IGNDPS): या योजनेत बीपीएल कुटुंबातील अपंग व्यक्तींना दरमहा 600 रुपये पेन्शन दिली जाते.
- अटल निर्माण श्रमिक आवास योजना (ग्रामीण): ही योजना ग्रामीण भागात राहणाऱ्या बांधकाम कामगारांना घरांच्या उद्देशासाठी 1.5 लाख रुपयांची आर्थिक मदत पुरवते.
- नमो शेतकरी महा सम्मान निधि योजना: ही योजना शेतकऱ्यांना प्रतिवर्षी 12000 रुपये देते, ज्यामध्ये PM किसान सन्मान निधी योजनेअंतर्गत 6000 रुपयांचा समावेश आहे.
या आणि इतर योजनांच्या अधिक माहितीसाठी, आपण sjsa.maharashtra.gov.in एसजेएसए विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटला किंवा maharashtra.gov.in महाराष्ट्र सरकारच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊ शकता.
निष्कर्ष
पेन्शन योजना महाराष्ट्र ही एक सामूहिक संज्ञा आहे ज्यामध्ये समाजातील विविध घटकांच्या कल्याणासाठी राज्य आणि केंद्र सरकारद्वारे चालवल्या जाणार्‍या विविध पेन्शन योजनांचा समावेश होतो. या योजनांमधून विधवा, ज्येष्ठ नागरिक, अपंग व्यक्ती, बांधकाम कामगार आणि शेतकरी अशा पात्र लाभार्थ्यांना मासिक आर्थिक मदत दिली जाते. या योजनांसाठी अर्ज करण्यासाठी अर्जदारांना संबंधित कार्यालयकिंवा वेबसाइटवर ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन अर्ज सादर करावे लागतील. या योजनांचा उद्देश महाराष्ट्रातील उपेक्षित आणि दुर्बल घटकांचे जीवनमान आणि सामाजिक सुरक्षा सुधारणे हा आहे.
कदाचित तुम्हाला या योजना आवडतील:
