स्वाधार योजना महाराष्ट्र (Swadhar Yojna Maharashtra) ही अनुसूचित जाती (SC) आणि नवबौद्ध (NB) प्रवर्गातील विद्यार्थ्यांसाठी महाराष्ट्र सरकारने सुरू केलेली योजना आहे. या विद्यार्थ्यांना दहावी, बारावी, पदवी, पदविका आणि व्यावसायिक अभ्यासक्रमांच्या शिक्षणासाठी दरवर्षी 51 हजार रुपयांचे अर्थसाहाय्य देण्याचे उद्दिष्ट आहे. या विद्यार्थ्यांच्या राहण्याची आणि इतर सुविधांचा खर्चही या योजनेत समाविष्ट आहे. महाराष्ट्राच्या समाजकल्याण विभागामार्फत ही योजना राबविण्यात येते.
स्वाधार योजना उद्दिष्टे
स्वाधार योजना महाराष्ट्रची मुख्य उद्दिष्टे पुढीलप्रमाणे आहेत.
- एससी आणि एनबी विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षण घेण्यासाठी आणि त्यांच्या करिअरची उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी प्रोत्साहित करणे आणि समर्थन देणे.
- शाळा सोडण्याचे प्रमाण कमी करणे आणि विविध अभ्यासक्रमांमध्ये या विद्यार्थ्यांचा प्रवेश दर सुधारणे.
- समाजातील उपेक्षित घटकांतील या विद्यार्थ्यांना समान संधी व सामाजिक न्याय मिळवून देणे.
- या विद्यार्थ्यांचे सक्षमीकरण करणे आणि त्यांना राज्य आणि देशाच्या सामाजिक-आर्थिक विकासात योगदान देण्यास सक्षम करणे.
स्वाधार योजना फायदे
स्वाधार योजना महाराष्ट्राचे फायदे :
- या योजनेसाठी पात्र असलेल्या एससी आणि एनबी विद्यार्थ्यांना सरकारकडून दरवर्षी 51,000 रुपये आर्थिक मदत मिळणार आहे.
- प्रत्येक शैक्षणिक वर्षात प्रत्येकी २५ हजार ५०० रुपयांच्या दोन हप्त्यांमध्ये ही रक्कम वितरित केली जाणार आहे.
- ही रक्कम डीबीटी (डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर) द्वारे थेट विद्यार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाणार आहे.
- या रकमेतून या विद्यार्थ्यांचा राहण्याचा, राहण्याचा, पुस्तकांचा, स्टेशनरीचा, गणवेशाचा आणि इतर खर्च भागवला जाणार आहे.
- वैद्यकीय आणि अभियांत्रिकी अभ्यासक्रम ाचे शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांना दरवर्षी पाच हजार रुपयांची अतिरिक्त रक्कम मिळणार आहे.
- इतर शाखांमध्ये शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांना वर्षाला दोन हजार रुपये अतिरिक्त रक्कम मिळणार आहे.
स्वाधार योजना पात्रता
स्वाधार योजना महाराष्ट्रसाठी पात्रता निकष खालीलप्रमाणे आहेत:
- सरकारी निकषांनुसार विद्यार्थी एससी किंवा एनबी प्रवर्गातील असणे आवश्यक आहे.
- विद्यार्थी महाराष्ट्रातील मान्यताप्राप्त बोर्ड किंवा संस्थेतून इयत्ता 10 वी किंवा 12 वी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
- विद्यार्थ्याने महाराष्ट्रातील मान्यताप्राप्त महाविद्यालय किंवा संस्थेत इयत्ता ११ वी किंवा १२ वी किंवा कोणत्याही पदवी, पदविका किंवा व्यावसायिक अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश घेतलेला असावा.
- विद्यार्थ्याने इतर कोणत्याही स्त्रोताकडून शिष्यवृत्ती किंवा शिष्यवृत्ती चा लाभ घेतलेला नसावा.
- विद्यार्थ्याच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांपेक्षा जास्त नसावे.
आवश्यक कागदपत्रे
स्वाधार योजना महाराष्ट्रसाठी आवश्यक कागदपत्रे खालीलप्रमाणे आहेत:
- विद्यार्थ्याचे आधार कार्ड
- विद्यार्थ्याचा जातीचा दाखला
- विद्यार्थ्याच्या कुटुंबीयांचा उत्पन्नाचा दाखला
- विद्यार्थ्याच्या बँक खात्याचा तपशील
- विद्यार्थ्याचा प्रवेश पुरावा
- दहावी किंवा बारावीची मार्कशीट
- विद्यार्थ्याचा पासपोर्ट आकाराचा फोटो
आवेदन प्रक्रिया
स्वाधार योजना महाराष्ट्र साठी अर्ज प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
- इच्छुक आणि पात्र विद्यार्थी महाराष्ट्राच्या समाजकल्याण विभागाच्या (https://sjsa.maharashtra.gov.in/en/scheme-category/education) अधिकृत संकेतस्थळावरून या योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज करू शकतात.
- विद्यार्थ्यांनी आपले मूलभूत तपशील देऊन आणि युजरनेम आणि पासवर्ड तयार करून पोर्टलवर स्वतःची नोंदणी करायची आहे.
- विद्यार्थ्यांना त्यांच्या ओळखपत्रांसह लॉगिन करावे लागेल आणि त्यांच्या वैयक्तिक, शैक्षणिक आणि बँक तपशीलांसह ऑनलाइन अर्ज भरावा लागेल.
- विद्यार्थ्यांना आवश्यक कागदपत्रांच्या स्कॅन केलेल्या प्रती विहित नमुन्यात आणि आकारात अपलोड कराव्या लागतील.
- विद्यार्थ्यांना सर्व तपशीलांची पडताळणी करून भविष्यातील संदर्भासाठी त्याची प्रिंटआऊट घेऊन अर्ज सादर करावा लागेल.
निवड प्रक्रिया
स्वाधार योजना महाराष्ट्रची निवड प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
- विद्यार्थ्यांकडून आलेल्या अर्जांची जिल्हास्तरावर संबंधित अधिकाऱ्यांकडून पडताळणी व छाननी केली जाणार आहे.
- निवड झालेल्या विद्यार्थ्यांची गुणवत्ता यादी त्यांच्या शैक्षणिक कामगिरी आणि उत्पन्नाच्या निकषांच्या आधारे तयार केली जाईल.
- गुणवत्ता यादी अधिकृत वेबसाइटवर प्रदर्शित केली जाईल आणि विद्यार्थ्यांना एसएमएस किंवा ईमेलद्वारे देखील कळविली जाईल.
- निवड झालेल्या विद्यार्थ्यांना डीबीटीच्या माध्यमातून त्यांच्या बँक खात्यात आर्थिक मदत मिळणार आहे.
निष्कर्ष
स्वाधार योजना महाराष्ट्र ही एससी आणि एनबी प्रवर्गातील विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शिक्षणासाठी आर्थिक मदत करणारी योजना आहे. या योजनेमुळे या विद्यार्थ्यांना त्यांच्या आर्थिक अडथळ्यांवर मात करून त्यांच्या स्वप्नांचा पाठपुरावा करण्यास मदत होते. ही योजना सामाजिक न्याय आणि समाजातील उपेक्षित घटकांच्या सक्षमीकरणास प्रोत्साहन देण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारची वचनबद्धता देखील दर्शवते. स्वाधार योजना महाराष्ट्र ही एक अशी योजना आहे जी अनेक विद्यार्थी आणि त्यांच्या कुटुंबियांच्या जीवनात बदल घडवून आणू शकते.
कदाचित तुम्हाला या योजना आवडतील:
