टेलिविजन, किंवा टीव्ही, आज आपल्या जीवनाचा एक सर्वव्यापी भाग आहे, जो जगभरातील मनोरंजन, माहिती आणि बातम्या प्रदान करतो. हे आपल्या दैनंदिन जीवनात इतके समाकलित झाले आहे की आपण त्याच्या उत्पत्तीबद्दल फारसे विचार करत नाही. या लेखात, आपण टीव्हीचा शोध कोणी, कधी व कसा लावला जाणून घेणार आहोत.
टीव्हीच्या शोधाचे श्रेय बर्‍याचदा स्कॉटिश शोधक जॉन लोगी बेयर्ड यांना दिले जाते, ज्यांनी 1925 मध्ये प्रथम कार्यरत टेलिव्हिजन प्रणालीचे प्रात्यक्षिक केले. तथापि, टीव्हीचा विकास हा अनेक दशकांतील अनेक शास्त्रज्ञ आणि अभियंत्यांच्या कार्याचा परिणाम होता.
टीव्हीचा शोध कसा लागला
1800 च्या उत्तरार्धात सेलेनियमसारख्या विशिष्ट पदार्थांच्या फोटोकंडक्टिव्हिटीच्या शोधासह टीव्हीचा विकास सुरू झाला. यामुळे पहिल्या फोटोइलेक्ट्रिक सेलचा शोध लागला, जो प्रकाशाचे विद्युत सिग्नलमध्ये रूपांतर करू शकतो.
1900 च्या दशकाच्या सुरुवातीस, अनेक शोधकांनी लांब अंतरावर हलत्या प्रतिमा प्रसारित करण्याच्या मार्गांवर प्रयोग करण्यास सुरुवात केली. पहिल्या यशस्वी प्रयत्नांपैकी एक रशियन अभियंता बोरिस रोझिंग यांनी केला होता, ज्याने प्रतिमा प्रसारित करण्यासाठी कॅथोड रे ट्यूब (सीआरटी) वापरून प्रणाली विकसित केली. तथापि, ही प्रणाली केवळ स्थिर प्रतिमा प्रसारित करण्यास सक्षम होती, आणि इलेक्ट्रॉनिक स्कॅनिंग प्रणाली विकसित होईपर्यंत टीव्ही एक वास्तविकता बनला नाही.
1925 मध्ये, जॉन लोगी बेयर्ड यांनी यांत्रिक स्कॅनिंग प्रणाली वापरून, पहिली कार्यरत टीव्ही प्रणाली प्रदर्शित केली. बेयर्डच्या सिस्टीमने छिद्रांच्या मालिकेसह एक स्पिनिंग डिस्कचा वापर केला ज्याने प्रकाश पार केला आणि एक प्रतिमा तयार केली. ही प्रतिमा नंतर आरसे आणि लेन्सच्या मालिकेचा वापर करून काही अंतरावर प्रसारित केली गेली. रेझोल्यूशन आणि प्रतिमा गुणवत्तेच्या बाबतीत बेयर्डची प्रणाली मर्यादित असताना, ती पहिली कार्यरत टीव्ही प्रणाली होती आणि पुढील विकासासाठी मार्ग प्रशस्त केला.
1930 च्या दशकात, इलेक्ट्रॉनिक स्कॅनिंग प्रणाली विकसित केली गेली, ज्याने प्रतिमा स्कॅन करण्यासाठी आणि ती दूरवर प्रसारित करण्यासाठी इलेक्ट्रॉन बीमचा वापर केला. पहिली इलेक्ट्रॉनिक टीव्ही प्रणाली अमेरिकन अभियंता फिलो फर्न्सवर्थ यांनी विकसित केली होती, ज्याने 1927 मध्ये त्यांची प्रणाली प्रदर्शित केली होती. फार्न्सवर्थच्या प्रणालीने प्रतिमा स्कॅन करण्यासाठी इलेक्ट्रॉन बीमचा वापर केला आणि वायरच्या मालिकेचा वापर करून ती दूरवर प्रसारित केली.
त्यानंतरच्या वर्षांमध्ये, 1950 च्या दशकात रंगीत टीव्हीचा परिचय आणि 1990 च्या दशकात फ्लॅट-स्क्रीन डिस्प्लेच्या विकासासह टीव्ही तंत्रज्ञानामध्ये अनेक सुधारणा करण्यात आल्या.
कन्क्लूजन
टीव्हीच्या शोधामुळे आपण माहिती आणि मनोरंजन मिळवण्याच्या पद्धतीत क्रांती घडवून आणली आहे, जगाला आपल्या घरात आणले आहे जे पूर्वी अकल्पनीय होते. टीव्हीचा विकास हा अनेक दशकांतील अनेक शास्त्रज्ञ आणि अभियंत्यांच्या कार्याचा परिणाम होता, तर जॉन लॉगी बेयर्ड आणि फिलो फार्नवर्थ यांना त्याच्या शोधाचे श्रेय दिले जाते. आज, टीव्ही सतत विकसित होत आहे, नवीन तंत्रज्ञान आणि स्वरूपे सतत उदयास येत आहेत. टीव्हीचा शोध हा मानवी कल्पकतेच्या सामर्थ्याचा आणि आपल्या सभोवतालच्या जगाला आकार देण्यासाठी नावीन्यपूर्णतेच्या महत्त्वाचा पुरावा आहे.
