मुहिउद्दीन मोहम्मद हा सामान्यतः औरंगजेब (Aurangzeb) म्हणून ओळखल्या जातो, हा भारतावर राज्य करणारा सहावा मुघल शासक होता. 1658 पासून 1707 मध्ये त्याच्या मृत्यूपर्यंत त्याची कारकीर्द चालली. औरंगजेबाने जवळपास अर्धशतक भारतीय उपखंडावर राज्य केले. अकबरानंतर तो सर्वात जास्त काळ राज्य करणारा मुघल शासक होता. या लेखात आपण औरंगजेबाचा मृत्यू कधी कोठे व कसा झाला पाहणार आहोत.
औरंगजेबाचा जन्म 3 नोव्हेंबर 1618 रोजी गुजरातमधील दाहोद येथे झाला. औरंगजेबाने संपूर्ण साम्राज्यावर शरियतवर आधारित फतवा-ए-आलमगिरी लादली आणि काही काळ बिगर मुस्लिमांवर अधिक कर लादले. गैर-मुस्लिम प्रजेवर शरियत लादणारे ते पहिले मुस्लिम शासक होते. त्यांनी शिखांचे गुरु तेग बहादूर यांना ठार मारले होते.
औरंगजेबाचा मृत्यू कोठे व कसा झाला
औरंगजेबाच्या शेवटच्या काळात दक्षिणेतील मराठ्यांची सत्ता प्रचंड वाढली होती. त्यांना दडपण्यात बादशाही सैन्याला यश मिळत नव्हते. म्हणून, 1683 मध्ये औरंगजेब स्वत: सैन्यासह दक्षिणेकडे गेला. राजधानीपासून दूर राहून आपल्या कारकिर्दीची शेवटची 25 वर्षे ते त्याच मोहिमेत घालविले. 50 वर्षे राज्य केल्यानंतर, 3 मार्च 1707 रोजी दक्षिणेतील अहमदनगर येथे त्यांचा मृत्यू झाला.
दौलताबाद येथील फकीर बुरुहानुद्दीनच्या कबरीच्या आवारात त्यांना दफन करण्यात आले. त्यांच्या घेतलेल्या धोरणामुळे अनेक विरोधक निर्माण झाले होते, त्यामुळे मुघल साम्राज्याचा अंत झाला. त्यांची समाधी औरंगाबाद जिल्ह्यातील खुलताबाद येथे आहे.
औरंगजेबाचा शासन काळ कसा होता
बादशाह औरंगजेबाने इस्लाम धर्माचे महत्त्व मान्य करून ‘कुराण’ हा आपल्या शासनाचा आधार बनवला. त्याच्या कारकिर्दीच्या 11व्या वर्षी ‘झरोखा दर्शन’वर बंदी, 12व्या वर्षी ‘तुलादान प्रथा’ वर बंदी, तसेच 1668 मध्ये हिंदू सणांवर बंदी घातली. तीर्थक्षेत्र कर पुन्हा लागू केला. 1699 मध्ये, त्याने हिंदू मंदिरे नष्ट करण्याचा आदेश दिला. मोठ्या शहरांमध्ये औरंगजेबाने ‘मुहतसिब’ (सार्वजनिक नैतिकतेचे निरीक्षक) नेमले होते.
1669 मध्ये औरंगजेबाने बनारसमधील विश्वनाथ मंदिर आणि मथुरेतील केशव राय मंदिर पाडले. शरियतच्या विरोधात आकारले जाणारे सुमारे 80 कर त्याने रद्द केले. यामध्ये ‘आबवाब’ म्हणून ओळखला जाणारा ‘रायदारी’ (वाहतूक कर) आणि ‘पानडारी’ (चुंगी कर) या स्थानिक कराचा समावेश होता.
औरंगजेबाच्या काळात ब्रजला येणाऱ्या यात्रेकरूंवर प्रचंड कर लादण्यात आला होता. त्याने जिझिया कर पुन्हा लागू केला आणि हिंदूंचे इस्लाममध्ये धर्मांतर देखील करण्याचे आरोप त्याच्यावर आहेत. औरंगजेबाच्या अत्याचाराचा उल्लेख त्या काळातील कवींच्या ग्रंथात आढळतो.
हे सुद्धा वाचा –
