Rust in Railway Track: रेल्वे ट्रॅक ला गंज का लागत नाही, हा प्रश्न कधी ना कधी तुमच्या मनात नक्कीच आला असेल. आज आम्ही तुम्हाला याबद्दल सविस्तर माहिती देणार आहोत. तुम्हाला हे माहित असेलच की ट्रेन हे आपल्या देशातील सर्वात मोठे आणि सर्वात सामान्य वाहतुकीचे साधन मानले जाते. दररोज लाखो आणि करोडो लोक रेल्वेने प्रवास करतात आणि या प्रवासात लोक बदलत राहतात पण ट्रेन आणि ट्रॅक एकच राहतात.
ट्रेन स्वच्छ ठेवणे, तसेच त्याची देखरेख रेल्वे कर्मचारी करतात. त्यासोबतच रेल्वे ट्रॅकवर लक्ष ठेवणे हीही मोठी जबाबदारी आहे. त्यासाठीही रेल्वे कर्मचारी ट्रॅक मेंटेनन्स आणि गरज पडल्यास ट्रॅक बदलण्याचे काम करतात. भारतीय रेल्वे सेवा खूप मोठी आणि गुंतागुंतीची आहे, जी टिकवून ठेवण्याचे मोठे आव्हान आहे. अशा स्थितीत लोहमार्गाला धातूच्या गंजापासून संरक्षण कसे मिळेल, असा प्रश्न सर्वसामान्यांच्या मनात येणे स्वाभाविक आहे.
तुमच्या लक्षात आले असेल की गंज टाळण्यासाठी लोखंडी वस्तू रंगवल्या जातात. मात्र रेल्वे ट्रॅकवर कोणत्याही प्रकारचा रंग लावला जात नाही. हा ट्रॅक २४ तास आकाशाखाली खुला राहतो, मग रेल्वे ट्रॅकला गंज का येत नाही, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. तर जाणून घेऊया.
रेल्वे ट्रॅक ला गंज का लागत नाही
वास्तविक, लोहमार्ग तयार करण्यासाठी स्टील आणि मंगोलॉइडचा वापर केला जातो. या मिश्रणाला हॅडफिल्ड किंवा मॅंगनीज स्टील असेही म्हणतात. या मिश्रणात 12% मॅंगनीज आणि 1% कार्बन असते. या मिश्रित मिश्रणामुळे, रेल्वे ट्रॅकचे ऑक्सिडेशन खूप मंद होते, त्यामुळे रेल्वे ट्रॅकला सहज गंज लागत नाही.
जर हा रेल्वे ट्रॅक सामान्य लोखंडाचा बनवला असेल तर नक्कीच तो लवकर गंजेल आणि अशा परिस्थितीत ट्रॅकचे आयुष्य देखील कमी होईल आणि ते वारंवार बदलण्यासाठी अधिक पैसे देखील लागतील. त्यामुळे स्टील, मॅंगनीज आणि कार्बन एकत्र करून ते गंजरोधक बनवले जाते. खरतरं, काही काळाने रेल्वे ट्रॅक ही गंजण्यास सुरुवात होते, मात्र तोपर्यंत ते बदलले जातात.
भारतातील पहिली ट्रेन
भारतातील सध्याची रेल्वे व्यवस्था आता 160 वर्षांपेक्षा जुनी आहे. मुंबई ते ठाणे हा रेल्वेमार्ग टाकण्याचे काम भारतात 1850 मध्ये सुरू झाले. अधिकृतपणे 16 एप्रिल 1853 रोजी, मुंबई ते ठाणे दरम्यान पहिली ट्रेन धावली, जी बोरी बंदर (छत्रपती शिवाजी टर्मिनस) येथून दुपारी 3.30 वाजता सुरू झाली. 20 डब्यांच्या या ट्रेनमध्ये 400 लोक होते. आज, भारतामध्ये 67,000 किमीचे विशाल रेल्वे नेटवर्क आहे, ज्यामध्ये दररोज 13,000 हून अधिक ट्रेन धावतात आणि 7,000 पेक्षा जास्त रेल्वे स्थानके आहेत, ज्यामुळे ते आशियातील सर्वात मोठे रेल्वे नेटवर्क बनले आहे.
रेल्वे रुळांना गंज चढवण्याचा विचार रेल्वेमार्गाचा शोध लागल्यानंतर झाला असावा. असे धातू-संमिश्र स्लॅब फार प्राचीन काळापासून तयार केले जात आहेत. ब्रिटीश काळापासून तेच रेल्वे ट्रॅक वापरात आहेत. असो, ब्रिटीशकालीन पूल आणि ट्रेन आजही आपल्या देशात अस्तित्वात आहेत, जे त्यांचे उत्तम तंत्रज्ञान आणि भ्रष्टाचारापासून दूर असलेल्या बांधकामाचा पुरावा आहे.
हे सुद्धा वाचा-
