जेव्हा तुम्ही रात्रीला आकाशात बघता तेव्हा तुम्हाला आकाश काळे, तर दिवसाला निळे दिसते. जर आकाश निरभ्र असेल आणि सूर्यप्रकाश जास्त तेजस्वी नसेल तर हे दृश्य कोणाला आवडत नाही. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का, की निरभ्र आकाश निळ्या रंगाचे का दिसते आणि यामागे काय वैज्ञानिक कारण आहे? चला तर सविस्तरपणे जाणून घेवूया.
आकाश निळ्या रंगाचे का दिसते
सूर्याचा प्रकाश जेव्हा पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करतो तेव्हा तो वातावरणातील कणांशी भिडतो आणि इकडे तिकडे विखुरतो, परंतु वातावरणातील कण पांढर्‍या प्रकाशाचा निळा रंग रिफ्लेक्ट करतात. प्रकाशाच्या रंगांपैकी निळ्या रंगात सर्वाधिक पसरण्याची क्षमता असते. त्यामुळे आकाशात येणाऱ्या रंगांमध्ये निळ्या रंगाचे प्रमाण अधिक असते. या कारणामुळे आकाशाचा रंग निळा दिसतो.
ही प्रक्रिया समजून घेण्यासाठी प्रथम आपल्याला प्रकाश समजून घ्यावा लागेल. सूर्यापासून येणारे किरण आपल्यापर्यंत पोहोचतात ते पांढरे रंगाचे असतात, परंतु प्रत्यक्षात ते सर्व वेगवेगळ्या किरणांचे किंवा लहरींचे मिश्रण असतात. जेव्हा आपण हा प्रकाश प्रिझममधून जाऊ देतो तेव्हा या वेगवेगळ्या रंगाच्या लाटा वेगळ्या होतात आणि इंद्रधनुष्यासारख्या दिसतात. इंद्रधनुष्याच्या बाबतीतही, पाण्याचे थेंब लहान प्रिझमसारखे कार्य करतात.
जेव्हा सूर्याची किरणे पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करतात तेव्हा त्यांना असे काहीही प्राप्त होत नाही जे त्यांना परत आदळते, जसे की ते आरशाने, प्रिझमने वाकते किंवा प्रिझम म्हणून विखुरते. जेव्हा वातावरणातील वायूचे कण एकमेकांवर आदळतात तेव्हा असे घडते. पण परिस्थिती कशीही असली तरी सर्व रंगांचा किंवा सर्व लहरींचा प्रकाश सारखाच वाकलेला आहे किंवा त्याच प्रकारे विखुरलेला आहे असे होत नाही.
वेगवेगळ्या रंगांच्या लाटा वेगवेगळ्या प्रकारे वाकतात आणि वेगवेगळ्या प्रकारे विखुरतात. त्यामुळे या लाटा प्रिझम आणि इंद्रधनुष्यात वेगळ्या पद्धतीने दिसतात. त्यांच्या विघटनाच्या प्रक्रियेतही असेच घडते. आणि असे होते की निळ्या आणि व्हायलेट लाटा हवेच्या वायूच्या रेणूंशी आदळतात आणि बहुतेक विखुरल्या जातात आणि आपल्या डोळ्यांपर्यंत पोहोचतात, ज्यामुळे आपल्याला आकाश निळे पडते.
हे सुद्धा वाचा-
